De Rooivalk is een knappe naam voor de aanvalshelikopter van de SAAF, de Zuid-Afrikaanse luchtmacht. Rooivalk is Afrikaans voor rode valk of in het Engels de Red Falcon. Tot zover de naam die reeds in 1984 werd bedacht toen de ontwikkeling van deze aanvalshelikopter van start ging.
De ontwikkeling van de veelbelovende Rooivalk duurde lang vanwege de beperkte budgetten in de jaren negentig in Zuid-Afrika beschikbaar waren en de wens om een zeer geavanceerde gevechtshelikopter te produceren. De South African Air Force (SAAF) bestelde origineel 36 Rooivalk helikopters maar dit aantal werd snel teruggebracht tot 12.
Het eerste productietoestel werd in 1998 aan de SAAF 16 Squadron overgedragen. De lange ontwikkelingstijd had wel gemaakt dat het toestel vooral op het vlak van communicatie en avionics al deels verouderd was. De veelbelovende aanvalshelikopter was daardoor zijn exportpotentieel grotendeels verloren. Het ontbreken van enig nieuw order maakte dat de productielijn van de Rooivalk in 2007 werd stopgezet. Er waren slechts 12 Rooivalken gebouwd.
Rooivalk Block 1F
Snel werd duidelijk dat de Rooivalk op het vlak van avionics, gearbox en koeling een upgrade nodig had. Ook een verbeterd target systeem was nodig om voor het eerst geleide raketten te kunnen afvuren. Een bedrag van $137 miljoen werd daarvoor vrijgemaakt. Op 1 april 2011 kreeg de SAF de eerste Rooivalk Block 1F terug. Het duurde tot 13 maart 2013 tot de 11e Rooivalk was aangepast. Een Rooivalk was voordien bij een ongecontroleerde lading gecrasht.
Rooivalk Mk1.1
Op 15 september 2016 werd aangekondigd dat Airbus Helicopters en de Zuid Afrikaanse fabrikant Denel een MOU (memorandum van overeenstemming) hadden ondertekend om samen te werken aan het Rooivalk SAAF-moderniseringsprogramma; onder meer verbeteringen in de betrouwbaarheid en overlevingskansen, een groter laadvermogen en de vervanging van verouderde richtsystemen en bewapening. Na deze aankondiging is er weinig tot niets meer gebeurd. Toch is er nog steeds nood aan deze aanpassingen maar zijn de fondsen op het vlak van Defensie gewoon niet beschikbaar.
Rooivalk Mk 2
Eind 2016 verklaarde Denel dat het een reeks gesprekken voerde met verschillende landen over een Rooivalk Mk 2. Egypte, Brazilië, Nigeria, Polen en India zouden toen interesse gehad hebben in een nieuwe Rooivalk. Discussies over de ontwikkeling van een Rooivalk Mk II gevechtsondersteuningshelikopter blijven op technisch niveau tussen fabrikant Denel en Armscor (Armaments Corporation of South Africa). Er is met weinig vooruitgang sinds een studie uit 2016 naar de avionics en de veroudering van de bewapening van de huidige Rooivalk.
Conclusie
De eens veelbelovende Rooivalk aanvalshelikopter is verleden tijd. De 11 overblijvende helikopters zullen nog enige tijd verder in stand gehouden worden maar nieuwe versies moeten we niet meer verwachten.
Fabrikant Denel is een overheidsbedrijf dat sinds jaren rode cijfers schrijft. De Zuid Afrikaanse overheid, via DFE (Dienst Overheidsbedrijven), houdt de onderneming boven water maar ook niet meer dan dat. In het afgelopen jaar werden reeds twee interim-CEO's aangesteld en sinds augustus 2021 is er nu een drastisch reorganisatieplan dat moet pogen om het bedrijf terug gezond te maken. Maar Denel heeft de middelen noch de kennis om ooit een nieuwe Rooivalk te realiseren en zo zal de Red Falcon / Rode Valk / Rooivalk een kleine voetnoot worden in de helikoptergeschiedenis.
Foto's copyright: Denel Aviation
