Vortex is en blijft een zeer gevaarlijk fenomeen voor de helikopterpiloot. In onze opleiding en gedurende de jaarlijkse prof-checks wijzen onze instructeurs op de gevaren van de "vortex ring state".
Het is een situatie waarin onze draaiende hoofdrotor geen lift meer kan maken door de "vortex ring state". Geen lift betekent voor een helikopter wat stall betekent voor een vliegtuig... een onvermijdelijke crash.
Even de theorie uit onze opleiding opfrissen; welke drie conditie's moeten vervuld zijn om in een "vortex ring state" te geraken?
- De motor moet minimaal 20% vermogen afleveren aan de hoofdrotor;
- De luchtsnelheid moet lager zijn dan de ETL (effectief translational lift - tussen 16 en 24kts);
- De daalsnelheid moet groter zijn dan 300ft/min.
Welke zijn de situatie's waar dit makkelijk kan gebeuren?
- Hoveren OGE (Out Of Ground Effect), met wat staartwind in een dalend patroon.
- Een steile landing in downwind (de downwind kan ervoor zorgen dat met beneden de ELT vliegt)
- Fotovluchten waar men op vraag van de fotograaf wat trager moet vliegen en bij het zoeken van het object in downwind terecht komt.
Wist je dat de MH-60 Black Hawk helikopter die crashte bij de operatie Neptune Spear, de dodelijke raid op Osama Bin Laden, crashte door een "vortex ring state"? Dus ook ervaren piloten komen in aanraking met dit gevaarlijke fenomeen.
Kun je ongedeerd uit een een "vortex ring state" komen? Het antwoord is ja, maar het is niet eenvoudig en je moet erop trainen net als autorotatie. Tot voor kort kregen we tijdens onze opleiding en training twee oplossingen voorgeschoteld als manier om uit een "vortex ring state" te geraken:
- Autorotatie: mogelijke oplossing maar enkel als je voldoende hoog vliegt;
- Herwin luchtsnelheid door cyclic voorwaarts en collectief te verminderen; hiermede win je snelheid en vlieg je als het ware uit de vortex maar je verliest wel een pak hoogte
Tim Tucker, Robinsons chief pilot en baas van de opleidingen, publiceerde in September 2015 in Rotor & Wing een derde oplossing die hij van een "leerling" te weten kwam. Hij noemt het nu de Claude Vuichard techniek naar de naam van de piloot die de techniek aan Tucker leerde.
Het komt er hier op neer dat je 1.) collectief bijtrekt, 2.) linker pedaal geeft om de neus level te houden en 3.) een 20° bocht naar rechts maakt. Bijna onmiddelijk vlieg je de "vortex ring state" uit en je hebt slechts 20 tot 30 ft hoogte verloren. Tucker bestudeerde de techniek en was er zo van overtuigd dat hij er nu zelf trainingen op geeft. (Tekening: Tim Tucker - Robinson)
We zijn nooit teveel piloot om bij te leren!
Video:
